“Edukacja to działanie” – rozmowa z Piotrkiem Dobroszem o FLEX, nowym w Polsce programie amerykańskiego rządu

W roku szkolnym 2016-2017 blisko 800 uczniów z 16 krajów wyjedzie do USA w ramach programu FLEX. Każdy stypendysta będzie mieszkał przez rok z rodziną goszczącą w USA i będzie uczył się w amerykańskiej szkole średniej. Rekrutacja rozpoczyna się w internecie, gdzie należy wypełnić aplikację online udzielając podstawowych informacji o sobie i pisząc 3 krótkie eseje. Kandydaci mają na to czas do 16 października 2015! Wybór półfinalistów zostanie dokonany przez niezależny zespół ekspercki po przeanalizowaniu wszystkich wniosków. Kolejnym etapem jest test językowy i rozmowa z przedstawicielem American Councils. 

Mobilność i tworzenie szans na rozwój to działania, które zawsze w Centrum realizowaliśmy z autentyczną pasją. Wspieramy zawsze wszelkie inicjatywy, które mają na celu przemieszczanie się na mapie w celu zdobycia wiedzy, doświadczeń i inspiracji. Amerykański program FLEX jest właśnie taką szansą. Tym bardziej się cieszymy, że prowadzi go w Polsce Piotrek Dobrosz, współtwórca naszego Centrum, wieloletni trener, a teraz, choć już zdalnie, współpracownik.

Przeczytajcie naszą  rozmowę z Piotrkiem, a zrozumiecie, dlaczego warto aplikować. Przestudiujcie Q & A, a dowiecie się o wymaganiach wobec kandydatów, finansowaniu i procedurze aplikacyjnej.

Wiele młodych osób w Polsce marzy o nauce w USA. Jakie są konkretne korzyści, które odniesie taki młody człowiek z pobytu z Flexem w Stanach Zjednoczonych?

To, co dla mnie w tym programie jest najwspaniajszą rzeczą to przede wszystkim możliwość poznania kultury amerykańskiej. Z jednej strony wszyscy żyjemy w świecie, które jest zdominowany przez tę kulturę, lecz wiem z własnego doświadczenia, że jak już się jest w USA, w szczególności nie w wielkim mieście jak Nowy Jork, Los Angeles czy Houston, to nagle Stany Zjednoczone okazują się czymś zupełnie innym.

Mieszkamy w małej miejscowości, w której wszyscy się znają, którzy mają swoje ulubione sklepy, w których robią zakupy, chodzimy na wspólne wydarzenia organizowane przez władze lokalne, w których uczestniczą praktycznie wszyscy mieszkańcy. Nagle stajemy się cześcią wspólnoty, dla której bardzo ważne jest poczucie odpowiedzialności nie tylko za swój ogródek, ale za ogródek sąsiada i drogę przed tymi ogródkami. To świetne uczucie, kiedy widzisz, jak działa zorganizowane społeczeństwo obywatelskie. Nie można również zapomnieć, że po roku spędzonym w USA taki uczeń będzie po prostu mówił perfekcyjnie po angielsku – a to już jest ogromna zaleta na rynku pracy. Myśle, że dla osób w wieku 15-16 lat wyjazd na rok tak daleko to prawdziwa szkoła życia, odpowiedzialności, dorosłości, wytrwałości oraz przedsiębiorczości.

Dlaczego Flex skierowany jest akurat do młodych mieszkańców Europy Wschodniej, Azji Środkowej i Eurazji? Jak tworzenie młodych elit na tych obszarach wpisuje się w amerykańską politykę kulturalną i zagraniczną?

W 1992 roku Kongres USA uchwalił Freedom Support Act – dokument, który umożliwił wsparcie rozwoju demokracji w krajach byłego Związku Radzieckiego. Dzięki niemu była możliwa nie tylko współpraca ekonomiczna między tymi krajami a USA, ale również wymiana edukacyjna. Już w 1993 pierwsi uczestnicy Programu FLEX przylecieli do Stanów. Warto podkreślić ogromną rolę senatora Billa Bradley’a w procesie tworzenia założen Programu FLEX.

Jakie cele w rzeczywistosci przyświecają temu programowi? Amerykańska rodzina de facto z goszczenia np. polskiego ucznia nie odnosi żadnych korzyści materialnych, a wręcz przeciwnie musi spełnić dość rygorystyczne warunki. Dlaczego oni właściwie to robią?

Dla wielu Amerykanów goszczących uczniów w ramach programu jest to możliwość poznania innej kultury, poszerzenia horyzontów, poznania ludzi z innych krajów. Często taki pobyt to okazja do zawarcia przyjaźni, które będa kontynuowane przez wiele lat. Jest też inny aspekt, który często może być niezrozumiały w Polsce. Udział w programie to często dla nich powód do dumy i okazja do realizacji amerykańskiej misji patriotycznej.

Będąc studentem także wyjechałeś do USA. Nie był to Flex, ale inne stypendium. Co tobie osobiście dał ten wyjazd? Jak zmieniło się Twoje życie po powrocie?

Przede wszystkim mój wyjazd miał inny charakter niż Program FLEX. Wyjechałem na stypendium do USA, gdyż mogłem tam lepiej przygotować swoją pracę magisterską oraz preprowadzić badania. Niemniej ten wyjazd odmienił moje życie. Poznałem mnóstwo nowych ludzi, z różnych zakątków świata. Studiowałem z Francuzami, Amerykanami, Australijczykami oraz Japończykami. Każda z tych osób miała trochę inny styl życia, poczucie humoru. Przebywanie w takim środowisku nauczyło mnie szacunku dla różnorodności i poszanowania odmiennego poglądu na świat. To ważne w dzisiejszym świecie, aby nie zamykać się w swoich własnych czterech ścianach, ale być otwartym i chętnym do poznania nowych kultur.

Nie możemy zapominać też o argumencie związanym z nauką języka. Kiedy już zacząłem myśleć po angielsku stwierdziłem, że chyba osiągnąłem juz pewną biegłość. Choć przyznaję uczciwie, że na początku nie było łatwo. Mieszkałem na Południu i mają tam osobliwy akcent.

Dodam jeszcze, że po powrocie do Polski przeżyłem odwrotny szok kulturowy. Nagle wszystko we Wrocławiu wydawało mi się obce i beznadziejne.

Jakie rzeczy szczególnie zdziwiły cię w pierwszych tygodniach w USA. Przeżyłeś tam szok kulturowy? Na co powinna nastawić się osoba wyjeżdzająca z Flexem, która będzie jednak trochę młodsza od ciebie w czasie wyjazdu?

Może zabrzmi to trochę dziwnie, ale w USA wszystko jest większe. Budynki, sklepy, napoje, wszystko. I wszyscy ludzię się do ciebie uśmiechają i pytają jak się czujesz. Do tego trzeba się przyzwyczaić. Nie do końca istnieje tam nasz koncept komunikacji zbiorowej, transportu miejskiego. Będąc w USA trzeba liczyć na pomoc znajomych, którzy mają samochód. Tym samym nic w USA nie jest blisko.

No i oczywiście kuchnia: nie tylko hamburgery, ale mnóstwo wspaniałych dań, w których mieszają się wpływy z wielu kultur.

Niedawno zostałeś szefem programu FLEX w Polsce. Co ciebie osobiście przekonało do uczestniczenia w tej inicjatywie? Dość szybko musiałeś zmienić pracę i przeprowadzić się do Warszawy.

Tak, zostałem dyrektorem American Councils for International Education w Polsce. Miałem 24h na podjęcie decyzji czy przyjmuję tę posadę czy nie. Potem 2 tygodnie na spakowanie się, pożegnanie się z korporacją i przeprowadzkę do Warszawy. Nie było łatwo zostawić rodzinę, znajomych i tyle wspomień związanych z Wrocławiem.

Edukacja to działanie. Trzeba podejmować ryzyko jesli chcemy się rozwijać i poszerzać swoje horyzonty. American Councils niewątpliwie jest dla mnie wyzwaniem – jest to duża organizacja, z wielkim doświaczeniem i mam nadzieję, że ja również będę mógł czerpać z tego doświaczenia. Chciałbym, aby więcej młodych ludzi w Polsce decydowało się na wyjazdy. W dzisiejszym świecie trzeba być mobilnym. Poza tym Warszawa to tylko 3,5h drogi samochodem od Wrocławia, często będę wpadał na weekend.

Jakie masz plany i aspiracje jeśli chodzi o rozwój programu w Polsce? Nie zapeszając, jakie masz cele na przyszy rok?

Program FLEX to dopiero pierwszy program, który jest dostępny dla polskich obywateli. Mam nadzieję, że z roku na rok będzie ich więcej. Mam nadzieję, że w przyszłym roku będę mógł wysłać więcej uczniów do USA. I nie tylko uczniów, ale nauczycieli również. Taki jest mój cel.

Q&A, czyli co musisz wiedzieć na początek:

? Czym jest program FLEX

Program został zatwierdzony przez Kongres Stanów Zjednoczonych w 1992. Jest on całorocznym, w pełni finansowanym przez Departament Stanu USA programem wymiany uczniów szkół średnich, którzy wyjeżdżają do Stanów Zjednoczonych na cały rok szkolny.

Od 23 lat w programie FLEX uczestniczyło ponad 24 000 uczniów ze szkół średnich z Europy, Eurazji oraz Azji Środkowej.

Celem programu jest promowanie wzajemnego szacunku i zrozumienia pomiędzy obywatelami Stanów Zjednoczonych a mieszkańcami określonych krajów. To właśnie dzięki uczestnikom programu Amerykanie mogą dowiedzieć się więcej o kulturze i dziedzictwie narodowym innych krajów, a uczniowie mogą poznać amerykański system szkolny.

? Co, jeśli kandydat jest niepełnosprawny

Niepełnosprawni uczniowie szkół średnich również mają możliwość uczestnictwa w programie. Około 20 niepełnosprawnych uczniów rocznie wyjeżdża do USA w ramach programu FLEX. Wybrani uczniowie niepełnosprawni muszą spełniać te same kryteria, co pozostali uczestnicy programu.

? Czego program NIE finansuje

Program FLEX nie pokrywa następujących kosztów:

•          Koszt wydania paszportu
•          Własne wydatki, które nie mogą zostać pokryte z miesięcznego stypendium
•          Dodatkowy bagaż
•          Koszt połączeń telefonicznych oraz koszt dostępu do Internetu

? Co jest finansowane przez program

Program FLEX pokrywa następujące koszty:

•          Podróż z miejsca zamieszkania do USA (do rodziny goszczącej) oraz powrót z USA
•          Małe miesięczne stypendium na pokrycie wydatków osobistych
•          Zakwaterowanie u rodziny goszczącej w USA na okres 1 roku
•          Program szkolny w amerykańskiej szkole średniej
•          Szkolenie przedwyjazdowe w Polsce
•          Udział w wydarzeniach lokalnych w miejscu zamieszkania w USA
•          Ubezpieczenie medyczne (z wyłączeniem stwierdzonych chorób przewlekłych oraz opieki stomatologicznej)

? Kto finansuje program FLEX

Program FLEX jest finansowany przez Rząd Stanów Zjednoczonych oraz administrowany przez Biuro ds. Edukacji i Kultury Departamentu Stanu USA (ECA) przy wsparciu Kongresu USA. Program FLEX na poziomie lokalnym jest wspierany przez obywateli USA oraz szkoły średnie, które z własnej inicjatywy goszczą, wspierają oraz dają możliwość rozwoju, nie otrzymując w zamian żadnego wynagrodzenia.

? Kto może wziąć udział w wymianie

Rekrutacja uczestników do programu FLEX oparta jest o kryteria merytoryczne, bezpłatna oraz otwarta dla wszystkich spełniających poniższe kryteria:

• określony wiek oraz poziom wykształceniaPolscy kandydaci w momencie aplikowania muszą uczęszczać do 3 klasy gimnazjum lub 1 klasy liceum, być urodzonymi między 1.01.1999 r. a 15.07.2001.

* UWAGA: Uczniowie, którzy zmienią klasę na niekwalifikowalną przed wyjazdem do USA, zostaną wykluczeni z udziału w programie.

• posiadać status ucznia w momencie aplikowania o udział w programie
• mieć dobre lub bardzo dobre wyniki w nauce
• znać język angielski w stopniu umożliwiającym wypełnienie aplikacji on-line
• spełniać wymogi określone dla osób ubiegających się o wizę typu J-1
• posiadać obywatelstwo polskie oraz ważny paszport

? W jaki sposób uczestnicy są wybierani

Niezależny zespół amerykańskich ekspertów w dziedzinie edukacji i stosunków międzynarodowych jest odpowiedzialny za selekcje finalistów oraz listy rezerwowej. Wybór zostanie  dokonany na podstawie wypełnionej przez kandydata aplikacji zawierającej szczegółowe informacje o jego dokonaniach, opinię nauczycieli oraz gotowość do udziału w rocznej wymianie.  Kandydaci będą zobowiązani do dostarczenia również odpowiedniej dokumentacji medycznej i zaświadczenia lekarza rodzinnego o braku przeciwskazań do udziały w wymianie.

Wybór uczestników zostanie dokonany wiosną 2016 roku, wtedy także wszyscy kandydaci zostaną poinformowani o wynikach selekcji (przewidywany czas ogłoszenia wyników: połowa maja 2016). Warto podkreślić, że znajomość języka angielskiego jest ważna, ale nie jest to najważniejszy element oceny kandydata.

? Kto NIE może aplikować

Uczeń nie może wziąć udziału w programie jeśli:

•          Nie spełnia warunków określonych przez American Councils
•          Przebywał na terytorium USA przez 3 miesiące w ciągu ostatnich 5 lat
•          Jego rodzina lub członek rodziny:

– Aplikował bądź aplikuje o wizę emigracyjną do USA

– Ma plany emigracji lub już wyemigrował do USA

FLEX w sieci

Instagram: flexprogram

Twitter: @flexprogram

Facebook: /FLEXPoland

Strona www: discoverflex.org

Amerykańska Rada ds. Międzynarodowej Edukacji (American Councils for International Education) jest odpowiedzialna za proces rekrutacji, selekcji oraz przygotowania, w tym organizacji podróży, programu FLEX. Założona w 1974 roku Rada jest międzynarodową organizacją non-profit, której celem jest wzrost wzajemnego rozumienia pomiędzy krajami, wymiana poglądów między ludźmi oraz wzmocnienie współpracy poprzez rozwój edukacji. Rada projektuje, wdraża i wspiera innowacyjne program w Stanach Zjednoczonych, Europie, Eurazji, na Bliskim Wschodzie oraz w Azji i Afryce. Przez ponad 40 lata Rada stała się jedną z najważniejszych amerykańskich organizacji zajmujących się edukacją oraz szkoleniami. Rada zarządza ponad 30 programami wymian i szkoleń, w tym wieloma finansowanymi przez rząd USA programami dla uczniów szkół średnich, studentów, nauczycieli oraz pracowników naukowych. Rada profesjonalnie zajmuje się administracją programów uniwersyteckich, zawodowych oraz kulturowych dla dziesiątków tysięcy uczestników z Afganistanu, Afryki, Eurazji, Bliskiego Wschodu, Azji Południowo-Wschodniej oraz krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Wiele innych organizacji non-profit w Stanach Zjednoczonych pracuje przy programie FLEX. Rząd USA poprosił te organizacje, aby umieściły uczestników programu FLEX w odpowiednich rodzinach goszczących oraz aby organizowały zajęcia dodatkowe przez cały czas trwania wymiany.